Mini Soğutucu Fan Projesi: Arduino ile Kendi Serinleticinizi Yapın!

Yaz sıcaklarında veya elektronik projelerinizde ısınan bileşenleri soğutmak için pratik bir çözüme mi ihtiyacınız var? Arduino ve basit birkaç bileşenle kendi mini soğutucu fanınızı yapabilirsiniz! Bu projede, bir DC motoru röle yardımıyla kontrol ederek bir fanı nasıl çalıştıracağınızı öğreneceksiniz. Üstelik bir buton ile fanı açıp kapatabileceksiniz.

Gerekli Malzemeler

Bu projeyi tamamlamak için ihtiyacınız olan tüm malzemeler aşağıda listelenmiştir. Bu bileşenleri elektronik mağazalarından veya online platformlardan kolayca temin edebilirsiniz.

• Arduino Uno R3: Projemizin kalbi, tüm kontrolü sağlayacak mikrodenetleyici kartımız.
• DC motor + pervane (fan): Soğutma işlemini yapacak olan ana parçamız. Genellikle küçük boyutlu motorlar tercih edilir.
• Röle modülü (5V, tekli): Arduino'dan gelen düşük voltajlı sinyal ile yüksek akım çeken DC motoru kontrol etmemizi sağlayacak anahtar.
• Diyot 1N4007: DC motorun indüktif yükünden kaynaklanan ters voltaj sıçramalarını (flyback) önlemek ve Arduino'yu korumak için hayati bir bileşen. Motorun uçlarına paralel bağlanır.
• Buton: Fanı manuel olarak açıp kapatmak için kullanacağımız basmalı anahtar.
• 10kΩ direnç: Butonun stabil çalışması için pull-down (veya pull-up) direnci olarak kullanılır.
• Breadboard: Devre elemanlarını lehim yapmadan kolayca bağlamak için.
• Jumper kablolar (erkek-erkek + erkek-dişi): Bileşenleri birbirine ve Arduino'ya bağlamak için çeşitli uzunluklarda ve uç tiplerinde kablolar.
• Harici güç kaynağı (5V adaptör veya pil paketi): DC motor, Arduino'nun USB portundan çekebileceği akımdan daha fazlasına ihtiyaç duyabilir. Bu durumda harici bir güç kaynağı şarttır.
• USB kablo: Arduino'yu bilgisayara bağlamak, kod yüklemek ve başlangıçta güç vermek için.

Devre Bağlantı Şeması

Devre bağlantıları, projenin doğru çalışması için kritik öneme sahiptir. Aşağıdaki adımları dikkatlice takip ederek bağlantıları tamamlayın.

1. Röle Modülü Bağlantıları:

• Röle modülünün VCC pinini Arduino'nun 5V pinine bağlayın.
• Röle modülünün GND pinini Arduino'nun GND pinine bağlayın.
• Röle modülünün IN (Sinyal) pinini Arduino'nun D4 pinine bağlayın.

2. DC Motor ve Diyot Bağlantıları:

• Diyot 1N4007'yi, çizgili (katot) ucu motorun artı (+) tarafına, diğer ucu (anot) eksi (-) tarafına gelecek şekilde motorun uçlarına paralel olarak bağlayın. Bu, motorun çalışırken oluşturduğu ani geri besleme voltajını emer.
• DC motorun bir ucunu röle modülünün NO (Normally Open) veya NC (Normally Closed) portlarından birine bağlayın. (Genellikle fanı kapalıyken başlatmak için NO tercih edilir.)
• DC motorun diğer ucunu harici güç kaynağının (+) pozitif ucuna bağlayın.
• Harici güç kaynağının (-) negatif ucunu hem röle modülünün COM (Common) portuna hem de Arduino'nun GND pinine bağlayın. (Ortak toprak bağlantısı önemlidir.)

3. Buton Bağlantıları:

• Butonun bir ucunu Arduino'nun D2 pinine bağlayın.
• Butonun aynı ucuna bir 10kΩ direnç bağlayın ve direncin diğer ucunu Arduino'nun GND pinine bağlayın (pull-down konfigürasyonu).
• Butonun diğer ucunu Arduino'nun 5V pinine bağlayın.

4. Güç Bağlantıları:

• Arduino'yu bilgisayarınıza USB kablosu ile bağlayın.
• Motor için gerekli akımı sağlamak üzere harici güç kaynağını motor devrenize bağlayın. Arduino'nun USB portu, doğrudan fan motorunu çalıştırmak için yeterli akım sağlamayabilir, bu yüzden harici güç kaynağı kullanmak önemlidir.

Arduino Kodları

Devre bağlantılarını tamamladıktan sonra sıra projemizin kodlarına geldi. Arduino IDE'yi açın ve aşağıdaki kodları kopyalayıp yapıştırın. Bu kod, butona her basıldığında rölenin durumunu değiştirerek fanı açıp kapatır.

C++

// Röle ve buton pinlerini tanımlıyoruz
const int relayPin = 4;   // Röle modülünün IN pinini D4'e bağladık
const int buttonPin = 2;  // Buton pinini D2'ye bağladık

// Buton durumu ve fan durumu için değişkenler
int buttonState = 0;      // Butonun mevcut durumu
int lastButtonState = 0;  // Butonun bir önceki durumu
boolean fanState = false; // Fanın açık/kapalı durumu (başlangıçta kapalı)

void setup() {
  // Röle pinini OUTPUT olarak ayarlıyoruz
  pinMode(relayPin, OUTPUT);
  // Buton pinini INPUT olarak ayarlıyoruz (pull-down direnci dışarıdan bağlı)
  pinMode(buttonPin, INPUT);
  
  // Başlangıçta röleyi kapalı tutuyoruz (fan kapalı)
  digitalWrite(relayPin, HIGH); // Genellikle röle modüllerinde HIGH sinyal röleyi kapatır
  // Modülüne göre LOW da olabilir, deneme yanılma ile bulunabilir.
  
  Serial.begin(9600); // Seri monitörü başlatıyoruz (hata ayıklama için)
  Serial.println("Mini Soğutucu Fan Hazır!");
}

void loop() {
  // Butonun mevcut durumunu okuyoruz
  buttonState = digitalRead(buttonPin);

  // Butonun durumunda bir değişiklik olup olmadığını kontrol ediyoruz (basıldıysa)
  if (buttonState != lastButtonState) {
    // Eğer buton LOW'dan HIGH'a geçtiyse (yani basıldıysa)
    if (buttonState == HIGH) {
      // Fanın durumunu tersine çeviriyoruz (açıksa kapat, kapalıysa aç)
      fanState = !fanState;
      
      if (fanState) {
        digitalWrite(relayPin, LOW); // Röleyi aç (fanı çalıştır)
        Serial.println("Fan Açık");
      } else {
        digitalWrite(relayPin, HIGH); // Röleyi kapat (fanı durdur)
        Serial.println("Fan Kapalı");
      }
    }
    // Butonun sıçramasını engellemek için kısa bir gecikme
    delay(50); 
  }
  // Mevcut buton durumunu bir sonraki döngü için kaydediyoruz
  lastButtonState = buttonState;
}

Not: Röle modülleri genellikle "active-LOW" veya "active-HIGH" olarak çalışabilir. Yani, bazı modüller LOW sinyalde açılırken, bazıları HIGH sinyalde açılır. Kodu yükledikten sonra fanınız beklendiği gibi çalışmazsa, digitalWrite(relayPin, LOW); ve digitalWrite(relayPin, HIGH); satırlarındaki LOW/HIGH değerlerini tersine çevirerek deneyebilirsiniz.

Projenin Çalışma Mantığı ve Geliştirme Fikirleri

Bu projede bir butona basarak DC motoru röle aracılığıyla kontrol etmeyi öğrendiniz. Butonun durumu sürekli kontrol edilir ve her basışta fanın durumu (açık/kapalı) değişir. Diyot sayesinde motorun oluşturduğu ters akım engellenerek Arduino'nuz korunur.

Bu projeyi daha da geliştirmek istersen:

• Sıcaklık Sensörü Ekleme: Bir sıcaklık sensörü (örneğin LM35 veya DHT11) kullanarak odanın veya ortamın sıcaklığı belirli bir eşiğin üzerine çıktığında fanı otomatik olarak çalıştırabilirsin.
• Hız Kontrolü: Motor sürücü modülü (PWM özellikli) kullanarak fanın hızını ayarlayabilirsin.
• LCD Ekran: Fanın durumunu (açık/kapalı) veya ortam sıcaklığını gösteren bir LCD ekran ekleyebilirsin.

Bu proje, Arduino ile röle ve motor kontrolünü anlamak için harika bir başlangıç noktasıdır. Kendi yaratıcılığını kullanarak projeyi daha da ileri taşıyabilirsin!